Mbrojtja e investimeve në Shqipëri
Home » Të Bërit Biznes » Mbrojtja e investimeve në Shqipëri
Shqipëria ka një kuadër ligjor të mirëstrukturuar dhe funksional në fushën e investimeve të huaja dhe atyre strategjike.
- Ligji nr. 7764, date 2.11.1993 “Për Investimet e Huaja” i ndyshuar, parashikon parimet bazë, të drejtat dhe mekanizmat për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve që lidhen me investimet e huaja në territorin e Republikës së Shqipërisë. Ky ligj garanton qartësisht lejimin dhe trajtimin e barabartë, e të paanshëm të investimeve të huaja në krahasim me ato vendase, duke përfshirë ndër të tjera aspekte që lidhen me të drejtën e punësimit dhe transferimin e fitimeve dhe kontributeve.
- Ligji nr.55, datë 2015 “Për Investimet Strategjike në Republikën e Shqipërisë” ka për qëllim nxitjen dhe tërheqjen e investimeve strategjike, si vendase ashtu edhe të huaja, në sektorët ekonomikë të identifikuar me interes strategjik. Ky ligj synon thjeshtimin e procedurave administrative dhe ofrimin e lehtësirave apo mbështetjes institucionale për investitorët që përmbushin kriteret e përcaktuara ligjore. Statusi i “Investitorit Strategjik” jepet nga KIS (Komiteti i Investimeve Strategjike) në bazë të vlerës së investimit, numrit të vendeve të reja të punës që krijohen, si dhe sektorit ekonomik ku kryhet investimi.
CEFTA
CEFTA (Marrëveshja për Tregti të Lirë e Europës Qëndrore) është një marrëveshje ndërkombëtare për krijimin e një zone të lirë tregtare midis vendeve të Europës Qëndrore dhe Juglindore. Shqipëria është anëtare e CEFTA që prej vitit 2006.
Kjo marrëveshje synon lehtësimin e tregtisë së mallrave dhe shërbimeve, reduktimin e barrierave dhe tarifave doganore, harmonizimin e kuadrit ligjor tregtar me standardet europiane dhe ndërkombëtare, si dhe nxitjen e investimeve ndërkufitare në rajon.
EFTA
Shqipëria ka nënshkruar Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë me EFTA (Shoqata Europiane e Tregtisë së Lirë) më 17 dhjetor 2009 që hyri efektivisht në fuqi më 1 nëntor 2010. Vendet anëtare të EFTA janë: Zvicra, Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtejni.
Fokusi kryesor i kësaj Marrëveshjeje është liberalizimi i tregtisë së mallrave, përfshirë eliminimin e tarifave doganore për produktet industriale dhe prodhimet detare, që nga hyrja e Marrëveshjes në fuqi
Traktatet Bilaterale të Investimeve (BITs)
Shqipëria ka nënshkruar traktate bilaterale për mbrojtjen e investimeve (Bilateral Investment Treaties – BITs) me shumë shtete, si pjesë e politikës për tërheqjen e investimeve të huaja direkte (FDI) dhe për garantimin e një kuadri të sigurtë dhe të parashikueshëm ligjor për investitorët.
Aktualisht, janë nënshkruar 45 traktate të tilla me Shqiperinë, prej të cilave 41 janë ratifikuar dhe janë në fuqi.
Konventa e ICSID
Qendra Ndërkombëtare për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve (ICSID) është një institucion ndërkombëtar që ofron mekanizma për ndërmjetësim dhe arbitrazh ndërkombëtar në çështjet që lidhen me investimet. Deri më tani, Konventa është ratifikuar nga 156 shtete ku shtet anëtar është edhe Shqipëria.
Konventa e New York-ut
Konventa e New York-ut “Për Njohjen dhe Zbatimin e Vendimeve të Arbitrazhit të Huaj” (1958) është një nga instrumentet më të rëndësishme ndërkombëtare në fushën e arbitrazhit tregtar. Qëllimi i saj është të sigurojë njohjen dhe zbatimin detyrues të vendimeve arbitrare ndërkombëtare në të gjitha shtetet anëtare, duke minimizuar risqet ligjore dhe duke forcuar zbatueshmërinë e kontratave dhe vendimeve në marrëdhëniet ndërkufitare. Shqipëria është palë në këtë Konventë.
Ligji për Arbitrazhin në Republikën e Shqipërisë
Ky ligj përcakton rregullat për organizimin dhe zhvillimin e procedurave të arbitrazhit kombëtar dhe ndërkombëtar nëse vendi i arbitrazhit ndodhet në territorin e Republikës së Shqipërisë.
Ligji është në përputhje me Modelin e Ligjit të UNCITRAL-it dhe harmonizohet me Konventën e New York-ut, duke garantuar zbatimin ndërkombëtar të vendimeve arbitrare në Shqipëri.
